Hiểu Về Đa Xơ Cứng (MS)

MS là gì?

Não là trung tâm điều khiển của cơ thể. Mỗi phần của não điều khiển các chức năng cụ thể. Chúng bao gồm vận động, cân bằng, cảm giác và tư duy. Não kiểm soát những chức năng này bằng cách gửi và nhận thông điệp qua dây thần kinh. Các dây thần kinh đều có vỏ bảo vệ. Lớp vỏ này được gọi là myelin. Khi bị MS, myelin trên các dây thần kinh trong não và tủy xương bị tổn hại. Việc mất lớp vỏ này khiến các thông điệp di chuyển dọc theo dây thần kinh bị ảnh hưởng chậm lại hoặc dừng lại. Điều này sẽ dẫn đến các triệu chứng MS.

Các nguyên nhân và yếu tố nguy cơ đối với MS

Các chuyên gia không biết nguyên nhân gì gây ra MS. Tuy nhiên, hầu hết các nghiên cứu chỉ ra rằng hệ miễn dịch của cơ thể vô tình tấn công và phá hủy myelin. MS bắt đầu thường xuyên nhất ở người trưởng thành trong độ tuổi từ 20 - 40. Nó thường xảy ra ở phụ nữ nhiều hơn so với nam giới. Việc này dễ xảy ra hơn ở người có tiền sử gia đình mắc bệnh MS. Nhiều gen đã bị phát hiện làm tăng nguy cơ mắc bệnh MS. Từng nhiễm Epstein-Barr (tăng bạch cầu đơn nhân) phổ biến hơn ở những người bị MS. Những người bị MS cũng có nhiều khả năng hút thuốc, thiếu vitamin D hoặc béo phì ở trẻ em.

Các loại MS

Có 4 loại MS chính. Đó là:

• MS dạng tái phát – thuyên giảm Loại MS này là phổ biến nhất. Nó gây ra các đợt triệu chứng (còn gọi là tấn công hoặc bùng phát). Giai đoạn phục hồi một phần hoặc toàn bộ sau các đợt tấn công này. Mỗi một cơn đều có thể nặng hơn so với một cơn trước đó.

• Đa xơ cứng tiến triển nguyên phát. Loại MS này có các triệu chứng khởi phát chậm và trở nặng theo thời gian. Không có giai đoạn phục hồi nào.

• Đa xơ cứng tiến triển thứ phát. Loại MS này bắt đầu dưới dạng MS tái phát-thuyên giảm. Sau một thời gian ổn định, bệnh trở nặng hơn. Khoảng 50% người bị MS dạng tái phát – thuyên giảm mắc MS tiến triển thứ phát trong vòng 10 năm sau cơn đầu tiên. Gần như tất cả trong số họ đều mắc MS tiến triển thứ phát trong vòng 25 năm.

• MS tiến triển-tái phát. Loại MS này bao gồm các triệu chứng dần trở nặng, và các giai đoạn bùng phát cùng nhau.

Các triệu chứng của MS

Mỗi người có những triệu chứng MS khác nhau. Các loại triệu chứng phụ thuộc vào dây thần kinh nào bị ảnh hưởng. Chúng cũng phụ thuộc vào mức độ tổn thương thần kinh trong não và tủy sống. Một người có thể có các triệu chứng khác nhau trong giai đoạn mắc bệnh. Các triệu chứng có thể bao gồm:

• Vô cùng mệt mỏi (mệt mỏi)

• Tê bì, ngứa ran, hoặc mất cảm giác

• Đau đớn

• Co thắt cơ hoặc yếu ở cánh tay, chân, hoặc cả hai

• Các vấn đề vệ thị giác, như đảo mắt nhanh, nhìn hình đôi, hoặc mất thị giác

• Gặp các vấn đề về cân bằng và phối hợp

• Gặp các vấn đề về đi lại hoặc di chuyển cánh tay, chân, hoặc cả hai

• Các vấn đề về kiểm soát đại tiện và tiểu tiện

• Gặp vấn đề với chức năng tình dục

• Chóng mặt

• Gặp vấn đề về tập trung, hoặc ghi nhớ các đồ vật

• Gặp vấn đề về suy luận và giải quyết vấn đề

• Khó nói hoặc nuốt

• Buồn nản

Chẩn đoán MS

Các xét nghiệm để chẩn đoán MS bao gồm:

• MRI. Xét nghiệm này cho thấy hình ảnh chi tiết của não và tủy sống. Nó giúp kiểm tra các vùng thần kinh bị tổn thương. Chúng được gọi là tổn thương hoặc mảng bám.

• Khả năng khơi gợi thị giác. Xét nghiệm này cho thấy dây thần kinh thị giác hoạt động tốt như thế nào.

• Chọc dịch tủy sống. Đây còn được gọi là chọc dò thắt lưng. Thủ thuật này kiểm tra dịch quanh não và tủy sống để tìm dấu hiệu tổn thương vỏ thần kinh (tổn thương vỏ myelin).

• Xét nghiệm máu. Những xét nghiệm này giúp loại bỏ các nguyên nhân khác gây ra triệu chứng.

Điều trị MS

Mục đích của điều trị là kiểm soát các triệu chứng của quý vị và làm chậm tốc độ tiến triển xấu của bệnh. Quý vị có thể kiểm soát các triệu chứng theo những cách sau:

• Thuốc. Một số loại thuốc giúp hệ miễn dịch cơ thể quý vị không tấn công myelin. Qua đó có thể làm giảm tần suất các đợt tấn công xảy ra. Và có thể làm giảm độ nặng của chúng. Các loại thuốc khác giúp kiểm soát các triệu chứng hoặc giảm đau khi các cơn xảy ra.

• Khôi phục. Các triệu chứng của MS có thể ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày. Phục hồi chức năng bao gồm vật lý trị liệu, nghề nghiệp và ngôn ngữ. Những liệu pháp này có thể giúp quý vị duy trì sức mạnh và chức năng. Nếu cần, chuyên gia chăm sóc sức khỏe sẽ kê cho quý vị sử dụng gậy, xe tập đi hoặc xe lăn. Quý vị có thể thực hiện những thay đổi trong không gian làm việc hoặc sinh hoạt để cải thiện an toàn của bản thân.

• Dịch vụ hỗ trợ. Các nhóm tư vấn và hỗ trợ giúp quý vị đương đầu với những thách thức khi sống chung với MS. Các thành viên gia đình và bạn bè cũng có thể được hưởng lợi từ những dịch vụ này.

• Các thay đổi về lối sống. Thực hiện một số thay đổi về lối sống và thói quen hàng ngày có thể giúp quý vị kiểm soát các triệu chứng. Bao gồm nghỉ ngơi đầy đủ và tập thể dục đều đặn. Bao gồm ăn thực phẩm lành mạnh và giảm căng thẳng. Tìm ra và tránh những yếu tố kích hoạt các đợt MS sẽ mang lại lợi ích cho quý vị.

• Các điều trị khác. Các nhà nghiên cứu đang tìm hiểu các phương thức điều trị MS mới. Rất nhiều trong số đó đang trong giai đoạn thử nghiệm lâm sàng. Có nghĩa là chúng đang được thử nghiệm để kiểm tra độ an toàn và tác dụng. Nói chuyện với chuyên gia chăm sóc về các phương pháp điều trị tùy chọn cho quý vị.

Các lo ngại lâu dài

MS là bệnh không thể đoán trước được. Trải nghiệm của mỗi người là khác nhau. Nói chung, quý vị nên thăm khám thường xuyên với chuyên gia chăm sóc của mình. Họ sẽ xem xét các triệu chứng của quý vị. Họ sẽ xem thuốc của quý vị và các phương pháp điều trị khác có tác dụng như thế nào. Các triệu chứng MS có thể tệ hơn khi bệnh của quý vị tiến triển. Nếu điều này xảy ra, quý vị có thể cần được chăm sóc và điều trị nhiều hơn.